Op 22 januari barst het 49ste International Film Festival Rotterdam los. Een overzicht van de Franstalige films, documentaires en animatiefilms die op het twaalfdaagse festival te zijn zijn.
Een bruiloftsfeest valt in het water valt als de bruidegom er tussenuit knijpt. De gasten vertellen elkaar verhalen over oude verlangens en dwaze liefdes, sommige triest maar grappig, sommige aangrijpend en weer andere grillig. Een film van Pascal Thomas die een bijzondere plaats inneemt binnen de Franse post-Nouvelle Vague-cinema: een auteur die een esthetiek cultiveerde die dicht tegen de klassieke Hollywood-cinema aan ligt.
Madeleine en Nina wonen tegenover elkaar in hetzelfde pand in een Frans provinciestadje. De twee dames op leeftijd hebben al jaren een geheime relatie. Ze hebben vergevorderde plannen om hun oude dag samen in het buitenland door te brengen. In een zorgvuldig opgebouwd drama drijft debuterend regisseur Filippo Meneghetti de zaken kalmpjes op de spits; familiegeheimen en medisch noodlot ruïneren de relatie van Nina en Madeleine. Of is die toch onverwoestbaar?
Deze Franse western speelt zich af in 1863, twee jaar na het uitbreken van de Amerikaanse Burgeroorlog. De grond wordt een Franse familie, een echtpaar en hun drie dochters, te heet onder de voeten. Ze besluiten vanuit Missouri naar New York te reizen, om van daaruit terug te gaan naar Parijs. L’état sauvage is een fraai opgenomen western met stemmige muziek en betoverende, in slow motion gefilmde sequenties. Deze tweede speelfilm van David Perrault gaat over het vinden van je eigen levenspad en volgens Perrault vooral over “een groep vrouwen die gaandeweg losbreekt van de ketenen die hen aan mannen bindt”.
Claire is een beroemde pianist wier leven volledig gecoördineerd wordt door haar man Frederic, die ook optreedt als haar agent/coach/verzorger. Omwille van Claire’s carrière hebben de twee besloten geen kinderen te nemen; maar nadat Frederic heeft gezien hoe een baby spontaan ter wereld kwam, verandert hij van mening. Hij knoeit met haar anticonceptiepillen en Claire wordt zwanger. Wat begint als een verontrustende film over toxische mannelijkheid verandert in een maffe komedie.
Hartje zomer. Lazare is onderweg naar zijn zus, de twee lifters achterin zijn auto gaan naar een muziekfestival. Verschillende generaties, met verschillende interesses – zo zorgen de lifters voor een nieuwe dynamiek in zijn auto. Langzaam kruipt Lazare uit zijn schulp, maar het lijkt onvermijdelijk dat hun wegen zich straks weer scheiden. Voorfilm bij Ofrenda.
In de psychiatrische inrichting Saint-Alban, in de Franse regio Lozère, mochten patiënten vrij rondlopen, kregen ergotherapie, werkten op een nabijgelegen boerderij en gingen zelfs op excursie met hun begeleiders. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood het instituut ook onderdak aan (joodse) vluchtelingen. Deze fascinerende documentaire illustreert aan de hand van recent ontdekt archiefmateriaal door wie dit onconventionele beleid tussen 1936 en medio jaren zeventig werd uitgerold: de Spaanse arts Tosquelles en zijn collega Lucien Bonaffé.
Maysan en Iyad, een Syrisch echtpaar, werken samen op een Bretonse visafslag en lijken met hun dochtertje een gelukkig gezin te vormen. Ze hebben net te horen gekregen dat hun verblijfsvergunning is goedgekeurd. Maar dan stelt Iyad een vraag die zijn vrouw liever niet wil horen. Sterk acteerwerk in deze ontleding van een huwelijk.
Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles
Jeanne woont samen met haar tienerzoon en vult haar lege dagen met een eindeloze lijst huishoudelijke klusjes. Ze kookt, maakt schoon, doet boodschappen en elke middag, terwijl ze aardappels kookt, doet ze het voor geld met een mannelijke bezoeker. Drie dagen in het monotone bestaan van deze weduwe van in de veertig uit de middenklasse worden getoond met statische, frontale composities en meedogenloze blokken real time.
In de hozende regen begraven drie vrouwen een lichaam. Het zullen Axelle, Conso en Dominic wel zijn, drie prostituees die net over de Belgische grens in een bordeel werken. Maar wíe begraven ze in deze openingsscène van Filles de joie? Met Filles de joie, ‘meisjes van plezier’, schakelen regisseurs Frédéric Fonteyne en Anne Paulicevich slim heen en weer van het perspectief van de ene naar dat van de andere vrouw. Ze bieden zo een inkijkje in hun leven.
In een woonboot aan de Schelde in Antwerpen houdt Eva haar stervende echtgenoot gezelschap. Ook zijn ex is aanwezig tijdens deze laatste 24 uur in dat niemandsland tussen de onvermijdelijke dood en het leven dat verdergaat. Deze film van Marion Hänsel toont de geladen situatie vol heftige en om voorrang strijdende gemoedstoestanden vanuit Eva’s perspectief, in een sobere, maar trefzeker gecomponeerde vorm, ondersteund door rustig en stijlvol camerawerk. De kracht van liefde naast pijn, verlangens, schuldgevoel en naderende eenzaamheid. Bekroond met de prijs van de Belgische filmkritiek.
Anissa Kaki is een dertigjarige Parijse theatermaker en kleindochter van de Algerijnse Takia. In een voorstelling, gebaseerd op eigen jeugdherinneringen, roept ze de wereld van haar grootmoeder op. Terwijl ze de handelingen nabootst waarmee Takia haar mahjouba bereidde, vertelt ze over de geur en smaak ervan – de smaak die oma’s handen eraan gaven, en die veranderde toen die hun kracht begonnen te verliezen. De film is niet alleen een teder portret van twee vrouwen en hun liefde voor elkaar maar laat ook de contouren zien van de soms pijnlijke kloof tussen generaties en culturen.
In Montfermeil, een voorstad van Parijs, speelde een deel van Victor Hugo’s negentiende-eeuwse klassieker Les misérables zich af. Het is ook de plek waar Ladj Ly, kind van Malinese ouders, opgroeide en waar hij in 2005 de rellen filmde die zich zouden verspreiden over banlieues in heel Frankrijk. In zijn speelfilmdebuut laat Ly de spanningen opnieuw hoog oplopen in Les Bosquets, een wijk vol armoedige flats. Politieagent Stéphane heeft zich van de Franse provincie laten overplaatsen naar Montfermeil en beleeft zijn eerste dag als handhaver in dit rumoerige district. Het is een vuurdoop van jewelste, met twee collega’s die er zo hun eigen methodes op nahouden.
Jean-François Laguionie is een onbetwiste grootheid in Franse animatie. Op sommige momenten leunen ze tegen het sprookjesachtige aan, dan weer lijken ze meer op sciencefiction-epen. Maar steevast, in de kern van alle verhalen, is er een mythologisch gegeven. Le Château des singes (1999), een allegorie over wantrouwen en verdeeldheid in een apenrijk, is een van de zijn meest geliefde werken. Met Le Voyage du prince keert hij nu stilletjes terug naar die wereld. Dit keer draait het verhaal onder de apen om vreemdelingenhaat.
In Saint-Denis, een buitenwijk van Parijs, staat het Collège Dora Maar. Op deze middelbare school volgde filmmaker en kunstenaar Eric Baudelaire vier jaar lang de leerlingen van een filmklas. Hij deed dat voornamelijk vanaf de zijlijn; de kinderen filmen zichzelf, elkaar, hun omgeving en discussiëren over de betekenis en mogelijkheden van het medium film. Welke vragen en emoties houden hen bezig, en hoe zien zij hun plek in een snel veranderende wereld?
In de achttiende-eeuwse prerevolutionaire pruikentijd, in een schilderkunstig uitgelicht, van krekels vergeven bos, geeft een groep uit Frankrijk verbannen libertijnen zich een nacht lang over aan Sadeaanse, panseksuele spelletjes en de bijbehorende vernederingen. Liberté is niet op zoek naar bevrediging – en zeker niet naar plezier – maar de inzet van de kijker wordt beloond met een glimp van de ware, naakte betekenis van vrijheid.
Een verblijf van twee maanden in het ziekenhuis is voor een vrouw, de filmmaker, het vertrekpunt voor een herinneringsreis. In voice-over, maar niet zelf in beeld, keert ze terug naar 1949, naar de trap in haar geboorteplaats Marseille waarover ze als kind naar de waterkant liep. Van daaruit zwerft ze langs Antwerpen, Engeland, New York, Parijs en andere plaatsen waar ze als kind, puber en volwassene was. Beelden van steden en landschappen, doorsneden met archiefmateriaal van spelende kinderen, schepen en havens, krijgen leven ingeblazen door de opwellende gedachten aan dierbare momenten, aan geluk en pijn, aan de eerste artistieke stappen en aan de mensen die haar na staan.
Na een periode van ziekte en isolatie gaat Antonin, die lijdt aan voortdurende uitputting, aan de slag in een vogelopvang. Terwijl hij de kneepjes van het vak leert, herontdekt hij de wereld om hem heen via de vogels en de mensen die hen verzorgen, wachtend tot hij zijn eigen vleugels kan uitslaan.
Het verhaal van de vijftiende-eeuwse heldin Jeanne d’Arc is al vele malen op film verteld, maar nooit zo excentriek en experimenteel als hier door Bruno Dumont. In de schurende musical Jeannette toonde Dumont al haar jeugdjaren en roeping door God. Deze opvolger, opnieuw geïnspireerd door de geschriften van de katholieke dichter Charles Péguy, draait om het einde van haar leven. Nadat ze het Franse leger tijdens de Honderdjarige Oorlog naar een zegetocht heeft geleid, volgt een proces waarin ze wordt beschuldigd van ketterij.
Tijdens een feestje worden Matthias en Maxime geronseld om te acteren in de korte artfilm van het jongere zusje van een andere vriend – een vingeroefening voor de filmschool. Pas als ze hebben toegestemd, blijkt er een addertje onder het gras: de twee moeten zoenen. Voor allebei deze laat-twintigers, toch al zoekend naar hun plek in de wereld, haalt dit spel onverwachte en serieuze gevoelens boven, waar ze zich geen raad mee weten.
L’extraordinaire voyage de Marona
In de eerste momenten van L’extraordinaire voyage de Marona knippert een straattekening van een opgekruld hondje nog een paar keer met haar ogen. Hondje Marona neemt afscheid, terwijl het krijtstof al begint te vervagen door de wind. Het is het begin van een oogstrelende animatiefilm. De stervende viervoeter neemt de kijker mee op een reis langs herinneringen aan verschillende eigenaren – van straatartiesten tot bouwwerkers. Hoe meer ervaringen we het beestje zien opdoen, hoe meer heimwee door haar leven gaat lopen.
La collection qui n’existait pas
In 1966 raakt de Belgische radioloog Herman Daled bevriend met de dichter-kunstenaar Marcel Broodthaers. Daled en zijn vrouw Nicole kochten werk van hem en ontmoetten andere kunstenaars uit zijn netwerk. Zo ontstond, organisch en niet met een verzamelaars-oogmerk, een waardevolle collectie conceptuele kunst. Daled verkocht in 2011 zijn collectie aan het MoMa in New York. La collection qui n’existait pas is een documentaire over een enigszins mysterieuze verzamelaar die zichzelf niet als verzamelaar ziet en pertinent bescheiden blijft over zijn rol.
© Monsieur Plusfours 2020; bron: IFFR, foto: still uit Liberté
MELD JE AAN VOOR ONZE GRATIS NIEUWSBRIEF!
